Bevrijding Leipzig en terugkeer naar Nederland (aanvulling op blz 346 e.v. boek Gedwongen Vriendschap)
Leipzig werd op 18 april 1945 door de Amerikanen bevrijd. De gevolgen van de bevrijding voor de dwangarbeiders in Leipzig is beschreven in het boek Gedwongen Vriendschap. Met de bevrijding kwam een einde aan de werkzaamheden van de dwangarbeiders.
Na het afsluiten van het boek is nog een aantal nieuwe feiten bekend geworden doordat nieuwe informatie is binnengekomen, dank zij Jan Deelstra jr.
De terugkeer naar Nederland van alle dwangarbeiders was een ingewikkelde logistieke operatie, vooral omdat wegen en spoorlijnen waren beschadigd. De Nederlandse regering had voor de bevrijding van Duitsland aan de geallieerden 65 verbindingsofficieren ter beschikking gesteld. Deze vielen onder de verantwoordelijkheid van de geallieerden (SHAEF) en hadden tot taak de repatriering van Nederlanders te organiseren. Voor de kring Leipzig waren hiervoor aangesteld de Nederlanders I.A.Kreber, kapitein in bijzondere dienst van het Nederlandse leger en verbonden als liaisonofficier aan SHAEF en A.Gomez de Mesquita, luitenant in bijzondere dienst. Gomez de Mesquita was voornamelijk werkzaam in Torgau aan de Elbe, waar hij Nederlanders opving uit het oosten, in het bijzonder Oekraine en Rusland; zij keerden via Leipzig terug naar Nederland.
Kapitein Kreber was vrijwel uitsluitend werkzaam in de stad Leipzig. Hij organiseerde daar het bijeenbrengen van alle dwangarbeiders in verzamelkampen en organiseerde in overleg met de Amerikaanse autoriteiten de terugreis naar Nederland. Dat was een ingewikkeld karwei, ook omdat hiervoor eerste een organisatie moest worden opgezet. Hij werd hierbij geholpen door een aantal Nederlanders, die het initiatief namen een centraal registratiebureau te openen. Jan Deelstra sr was hiervan een van de initiatiefnemers. Het bureau werd gevestigd op het adres Pfaffendorferstrasse 18. Dit was tot dan het adres van waaruit het blad "Nederland in den Vreemde" werd verspreid, en waarbij Jan Deelstra nauw betrokken was. Hij kreeg de verantwoordelijkheid voor dit centaal bureau en werd gemachtigd om als verbindingsman op te treden.
Op 15 mei 1945 kon kapitein Kreber alle Nederlanders met een Bekendmaking informeren over de situatie en over de benoeming van Jan Deelstra als verbindingsman. In deze bekendmaking werden de Nederlanders er nog eens nadrukklijk op gewezen dat er op dat moment geen mogelijkkheid was om te repatriëren en werd gevraagd zich te schikken in de gegeven omstandigheden. Afgeraden werd om op eigen gelegenheid naar het westen te trekken.
Overigens werd het geduld van de Nederlanders maar beperkt op de proef gesteld, want eind mei 1945 werd begonnen met de repatriering van de Nederlanders uit Leipzig.
Kapitein Kreber bezocht regelmatig de Assembly Centers, waar de Nederlanders werden verzameld voor de terugreis. Onderstaande foto is genomen in het Assembly Center aan de Connewitzerstrasse 13. Kreber staat link en Jan Deelstra is de tweede van rechts. (de overige personen zijn onbekend)
Bij de ingebruikneming van het Camp for Displaced Persons voor de Nederlanders werd de Nederlandse vlag gehesen (zie fotogalerij). Kapitein Kreber sprak de aanwezigen toe. Links vooraan staat Jan Deelstra.
In het boek Gedwongen Vriendschap wordt op blz 326 melding gemaakt van de laatste kerkdienst op Tweede Pinksterdag 1945, voorafgaand aan de repatriering van de Nederlanders. Deze dienst werd gehouden in de Thomaskirche met als voorganger ds. J.Bronsgeest. Jan Deelstra zorgde voor de oproep voor deze afscheidsdienst.
Voor zijn inspanningen bij de repatriering ontving Jan Deelstra na vertrek van de Nederlanders uit Leipzig een dankbetuiging van kapitein Kreber.
